Lagos vormde het hart van de grote Portugese ontdekkingsreizen in de 15e eeuw. De belangrijkste historische gebouwen staan er nog. Ook het stratenpatroon is vrijwel ongewijzigd gebleven. Over deze straten liepen koning Hendrik de Zeevaarder, Gil Eanes, Vasco da Gama en Columbus (ja, ook hij!). Het is dan ook nog goed voor te stellen hoe hun schepen over de baai van Lagos zijn uitgevaren.

Uit historische bronnen blijkt dat Lagos al tenminste bestaat sinds 2000 voor Christus. De oorspronkelijke naam is Lagobriga. Deze naam is van Keltische oosprong en betekent "vesting van de zonnegod".
De beschutte ligging ten opzichte van de zee markeert de geschiedenis van Lagos. De oorspronkelijke bevolking heette de Conios. Vervolgens kwamen uit het oostelijk deel van de Middellandse Zee de Phoeniciers (ca 1000 voor Chr), uit het binnenland de Kelten (700 voor Chr.), uit het huidige Tunesie de Carthagers (300 voor Chr), de Romeinen (200 voor Chr.) en de Visigothen (450 na Chr).
Een grote omslag kwam in 716 toen Lagos door de Moren werd veroverd. Zij noemden de stad Zawaia en de provincie AlGharb (Algarve: het westen). De Moren sloegen putten, ontwikkelden irrigatie, plantten amandel- en sinaasappelbomen. Ook op het gebied van wetenschap, architectuur en geneeskunde waren zij hun tijd vooruit en gaven ze de streek een impuls. Zeker voor die tijd was er sprake van een grote tolerantie. Moslims, christenen en joden leefden vreedzaam naast elkaar. In die tijd moet ook de basis zijn gelegd voor het oorspronkelijke stratenpatroon van Lagos. Deze periode van welvaart en betrekkelijke rust duurt ruim 450 jaar.

In 1189 veroveren de kruisridders Lagos en de hoofdstad Silves. Na een belegering wordt deze laatste stad geplunderd en de bevolking uitgemoord. Twee jaar later veroveren de Moren de stad weer terug. Maar na de nodige schermutselingen wordt onder koning Alfonso III in 1249 " het koninkrijk Portugal en de Algarve " gesticht. Lagos maakt hier deel van uit. De grenzen van deze staat zijn dan al dezelfde als van het huidige Portugal.

Het museum van Lagos is ondergebracht in een gedeelte van de Santo Antonio kerk. Het museum is gewijd aan archeologie (voorwerpen uit de bronstijd, menhir uit Silves), mineralen en aan de geschiedenis van Lagos. Open: van 9.30 tot 12.30 en van 14-17 uur. Zondagmiddag en op maandag gesloten.

Het imposante kasteel is oorspronkelijk gebouwd door de arabieren. In de 14e eeuw vestigde zich hier het militaire bestuur van de Algarve. In de 18 eeuw is het kasteel herbouwd.

De beruchte slavenmarkt, de eerste van Europa. Het is ook gebruikt als douanekantoor en als militaire gevangenis. Nu is er een tentoonstellingsruimte in gevestigd.

In 1415 verzamelt zich voor Lagos een enorme Portugese vloot met oorlogschepen. Deze armada vertrekt naar Marokko om de stad Ceuta te veroveren. De jonge Hendrik de Zeevaarder (Dom infante Enrique) maakt deel uit van deze Armada. Hij wordt de prins van de Algarve. Hij woont aanvankelijk in Lagos en laat een villa bouwen in Raposeira (tussen Lagos en Sagres). Die bouw duurt overigens ruim twintig jaar ... Hij wordt de initiatiefnemer van de Portugese ontdekkingsreizen. Tot dan toe orienteerden schepen zich op de kust. Schepen waren ook niet in staat om tegen de wind in te varen. Prins Hendrik verzamelde in Lagos geleerden en schippers om zich heen om kennis over navigeren te verzamelen en verder te ontwikkelen. Dit staat bekend als de zogenaamde "zeevaartschool". Men ontwikkelde technieken (zoals de astrolab en de jacobsstaf) om zich op de zon en de sterren te kunnen orienteren. Zeekaarten van tot dan toe onbekende gebieden werden ingetekend. De ontwikkelde kennis werd beschouwd als staatsgeheim. Ook het karveel (caravel) werd ontwikkeld, een schip met driehoekige zeilen, waarmee door laveren tegen de richting van de wind in te varen was. In Lagos werden de eerste karvelen geproduceerd. Lagos vormde in de eerste helft van de 15e eeuw de kraamkamer voor de ontdekkingsreizen. Wat Cape Canaveral in de 20e eeuw betekende voor de ontwikkeling van de ruimtevaart, betekende Lagos in eerste helft van de 15e eeuw voor de ontwikkeling van de scheepvaart.

Hendrik de Zeevaarder stimuleerde ook de ontdekkingsreizen zelf. Eerst werden Madeira en de Azoren ontdekt. In 1434 vertrekt Gil Eanes uit Lagos en weet voor het eerst de beruchte Kaap Bajodor ten zuiden van Marokko te ronden. Ook psychologisch belangrijk, omdat deze kolkende zee door zeelieden als het einde van de wereld werd beschouwd. De Portugezen ontdekken steeds meer delen van Afrika. Zo wordt de hoofdstad van het huidige Nigeria naar het Portugese Lagos vernoemd.

Deze ontdekkingsreizen hebben ook hun schaduwkanten. In 1444 komt Lancarote de Freitas terug met een schip met Afrikaanse gevangenen. In Lagos vindt dan de eerste slavenmarkt van Europa plaats. Naar Lancarote de Freitas is in Lagos een straat genoemd en op veel websites wordt hij geroemd als ontdekkingsreiziger. Dat is echter onjuist, hij had in Lagos de functie van belastingophaler...

De stadswallen van Lagos stammen uit de tijd van de Carthagers (ca 300 voor Christus). Ze zijn herbouwd en versterkt door de Moren en door de Portugese vorsten. Sinds 1928 zijn de verdedigingswerken van Lagos een nationaal monument.

Het Fortaleza de la Bandeira (fort met de vlag) is in 1648 gebouwd en bestemd om Lagos te beschermen voor invallen vanuit zee. Het is rond 1965 gerestaureerd en bevat een tentoonstelling over de Portugese ontdekkingsreizen.

In 1576 wordt Lagos de hoofdstad van de Algarve.

In 1578 vertrekt de 18-jarige koning Dom Sebastião met een enorm leger van 800 schepen en van 18000 soldaten vanuit Lagos om Marokko te veroveren. Hij is goed op zijn overwinning voorbereid, want een kroon met "Koning van Marokko" en 1000 gitaren om hem te bezingen, maken deel uit van zijn uitrusting. Hij en zijn leger worden bij Alcazarquivir echter volledig in de pan gehakt. Slechts 60 Portugezen, die op de schepen waren achtergebleven, keren terug. Op het centrale plein van Lagos herinnert het beeld van deze kind-koning nog aan Dom Sebastião en zijn tocht.

Doordat de koning, de adel en het leger uitgeroeid waren, kon de Spaanse koning Filip II (dezelfde die ook in Nederland de 80-jarige oorlog voerde) gemakkelijk Portugal inlijven. Portugal bleef 60 jaar onder het Spaanse bewind. Vanaf die tijd verliest Lagos geleidelijk aan betekenis.
Een nekslag volgt in 1755 als een grote aardbeving met tsunami de Portugese zuid en westkust (tot en met Lissabon) vernietigt. Twee jaar later wordt Faro, dat minder schade had geleden, de nieuwe hoofdstad van de Algarve.

In 1955 ondergaat Lagos een belangrijke gedaanteverwisseling als de nationale verkeersweg de EN125 wordt aangelegd. Deze moet tussen de binnenstad van Lagos en de haven komen te liggen. Daarvoor wordt een strook van 30 meter land uit water van de haven gewonnen. Inmiddels is dit gedeelte van de EN125 omgetoverd tot boulevard (de Avenida de Descombrimentos, de laan van de ontdekkingsreizen).

In 1974 vindt in Portugal de Anjerrevolutie plaats, waarbij ook Lagos bevrijd wordt van een periode van 50 jaar dictatuur. Met de komst van de democratie wordt een strak ruimtelijk ordeningsbeleid gevoerd, dat gericht is op kwaliteit en kleinschaligheid. Illegale bouwprojecten worden stilgelegd, terwijl nieuwe projecten moeten aansluiten bij de bestaande structuur. Daardoor heeft Lagos veel van zijn oorspronkelijke karakter kunnen blijven behouden.

De Santa Mariakerk stamt uit de 16e eeuw, maar is sinds de aardbeving van 1755 herbouwd. De entree is in renaissance-stijl.
In de kerk staat een standbeeld van São Gonçalo. Deze monnik werd in 1360 in Lagos geboren. De paus verklaarde hem heilig. Hij geldt als schutspatroon van Lagos.

De Santo Antoniokerk geldt als een van de mooiste barokke kerken van Portugal.

Sinds 1924 wordt in een marktgebouw tegenover de haven, verse vis, groente en fruit verhandeld. In 2004 is het marktgebouw volledig gemoderniseerd, maar wel op zo een manier dat het nog prima in de omgeving past.

Naar de volgende pagina: Uitgaan in Lagos